عید بزرگ مباهله

بیان مختصر عید بزرگ مباهله

يكى از اعياد مهمّ تاريخ اسلام عيد بزرگ مباهله است. در اين عيد بزرگ، خدای متعال مهم ترین آيه‏اى كه در مورد فضيلت اهل‏بيت علیهم السلام است را نازل فرمود که به آيه مباهله معروف است.
جريان مباهله اين گونه بود كه در سال نهم هجرى، پيامبراکرم صلی الله علیه و آله به امر خداوند، مردم نجران را به اسلام دعوت كردند و آنان را مخيَّر نمودند كه یا مسلمان شوند، يا ماليات بدهند.
کشیشان و بزرگان مسیحی نجران با یکدیگر مشورت كردند و هشتاد و هشت نفر از نخبگان خود را براى تحقيق به مدينه فرستادند. آنان می گفتند: عيسى پسر خداست؛ چون پدر ندارد.
خداوند وحى فرستاد كه حضرت آدم علیه السلام نه پدر داشت و نه مادر؛ (پس چرا او را فرزند خدا نمى‏دانيد؟!) بحث های زيادى بين آن ها واقع شد و نجرانيان در همه این مباحث شكست خوردند. در آخر پيشنهاد دادند كه بياييد مباهله كنيم. یعنی ما به شما و شما به ما نفرین کنید تا هرکس باطل است، به عذاب الهی گرفتار و رسوا شود!
در این هنگام آيه مباهله نازل شد و این پیشنهاد پذیرفته شد و یک روز برای مباهله معین گردید. قرآن در این باره می فرماید:
فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَى الْكاذِبينَ؛  پس هرکس با تو در باره خدا و دین خدا  بحث کند، بعد از آن که از طرف خدا برای تو علم حاصل شده، به آن ها بگو: بیایید ما فرزندانمان را و شما هم فرزندانتان را، ما زن هایمان و شما هم زن هایتان را، ما خودمان را و شما هم خودتان را دعوت کنید و سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغ گویان قرار دهیم!
روز مباهله، یعنی بیست و چهارم ذی الحجه، پيامبراکرم صلی الله علیه و آله با اميرالمؤمنين و حضرت زهرا و امام حسن و امام حسين علیهم السلام براى مباهله حاضر شدند و نجرانيان که با جمعیت زیادی آمده بودند متوجه شدند که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله آن قدر به حقّانیّت خویش اطمینان دارد که بهترین و نزدیک ترین عزیزان خود را برای مباهله آورده است!
از طرفی چهره های نورانی آن وجود مقدس و اهل بیتش را که مشاهده کردند، به خود لرزیدند؛ و آثار عذاب الهی را مشاهده كردند و ترسیدند و از مباهله منصرف شدند ، عدّه‏اى از آنان نیز مسلمان شده و بقيه به دادن جِزيه و مالیات راضى شدند و اين پيروزى بزرگ مسلمانان بر مسيحيان زبان‏زد خاص و عام گردید .
 در اين آيه به اعتراف مفسِّران شیعه و سنی، خداوند امام حسن و امام حسين علیهماالسلام را فرزندان پيامبرصلی الله علیه وآله وسلم معرفی کرده و اميرالمؤمنين علیه السلام را نَفْس نفیس و جان پاک و شریف پيامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم معرفی فرموده است. و اين یکی از بزرگ ترین فضیلت های امیرالمومنین علی علیه السلام است . یعنی تمام فضائل پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم به جز سِمَت نبوّت برای حضرت علی علیه السلام نیز ثابت است ! چنانکه خود آن حضرت مکرر به این مطلب تصریح فرموده اند!

بیان تفصیلی عید بزرگ مباهله

يكى از وقايع بسيار مهمى كه در روز بيست و چهارم ذى الحجه اتفاق افتاده مباهله پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم با مسيحيان نجران است كه فضيلتى عظيم براى امير المؤمنين عليه‏السلام در آن رقم خورد.

نامه پيامبر صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله 
در سال نهم هجرى پيامبر صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله به دستور خداوند نامه‏اى براى مردم نجران نوشت و آنان را به اسلام دعوت كرد. ايشان در نامه خود آنها را بين سه امر مخير نمود: اول اينكه مسلمان شوند، دوم اينكه جزيه دهند و بر دين خود باقى باشند، و اگر اين دو را قبول نكردند آماده جنگ باشند.
نجرانيان همراه علمايشان در كليساى اعظم جمع شدند تا در مورد نامه پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مشورت كنند. پس از چند روز بحث و تبادل نظر، همچنين خواندن كتاب «جامعه» و صحيفه حضرت شيث  عليه‏السلام و كتب انبياء قبل در مورد پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله تصميم بر اين شد كه يك گروه 88 نفرى شامل بزرگان درجه اول و رؤساى دينى و اجتماعى را به مدينه بفرستند تا تحقيق بيشترى نمايند و گزارش را براى مردم بياورند.

نجرانيان در مدينه
اين گروه از نجرانيان به مدينه آمدند و پس از تحقيقاتى نزد پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله رفتند تا با ايشان گفتگو كنند. آنها در بحث و گفتگو از هر بابى وارد شدند جوابى دندان شكن و قاطع از پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله شنيدند و مبهوت ماندند.
در يكى از سؤال‏هايشان پرسيدند: آيا مخلوقى سراغ دارى كه مانند عيسى بدون پدر به دنيا آمده باشد و مادرش هرگز همسرى اختيار نكرده باشد؟
پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به وحى الهى در جوابى زيبا خلقت پدر تمام انسان‏ها يعنى حضرت آدم عليه‏السلام را مطرح كرده و فرمود:  آدم از نظر خلقت عجيب‏تر از اوست. او نه پدر و نه مادر دارد.
نجرانيان كه همه طور شكست خورده و حيران مانده بودند وارد آخرين مرحله شدند و گفتند: بيا مباهله كنيم تا آشكار شود كداميك از ما به حق سزاوارتر است و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم.

نزول آيه مباهله
در اين حال پيك وحى آيه 61 سوره مباركه آل عمران را آورد:
«فَمَن حاجّك فيه مِن بعد ما جاءك مِن العلمِ فقُل تعالوا نَدعُ أبنائنا و أبنائكم و نسائنا و نسائكم و أنفُسَنا و أنفسكم ثمّ نَبتَهل فَنجعل لعنة اللّه‏ على الكاذبين»:
 «اگر كسى با تو مجادله كند بعد از علمى كه نزد تو آمده، بگو بياييد تا پسرانمان و پسرانتان، و زنانمان و زنانتان، و نفس ما و نفس شما را فراخوانيم. آن‏گاه مباهله كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم».
لذا قرار شد روز ديگر يعنى 24 ذى الحجه مباهله كنند.
پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله صبحگاهان بر درِ خانه امير المؤمنين عليه‏السلام آمده و ايشان را طلب كرد. سپس در حالى كه امير المؤمنين عليه‏ السلام در سمت راست حضرت قرار داشت و دست او در دست پيامبر  صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله  بود، و امام حسن و امام حسين عليهماالسلام نيز در سمت چپ پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله قرار داشتند، و حضرت زهرا عليهاالسلام پشت سر پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله بود به سوى محل تعيين شده براى مباهله رفتند.
با اين كارِ پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله «أنفسنا» در آيه شريفه به امير المؤمنين عليه‏السلام تفسير شد و به عنوان فضيلتى بى‏نظير در قرآن براى ايشان باقى ماند.

حاضر به مباهله نشدند!!!
مسيحيان نجران كه اين منظره را ديدند و شمايل پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و عترتش  عليهم‏السلام را در كتب انبياء خوانده بودند براى مباهله سست شدند. يكى از علمايشان گفت: اگر با او مباهله كنيم مو  و ناخنى از ما روى زمين نخواهد ماند مگر آنكه نابود مى‏شود.
سپس از مباهله كردن عذر آوردند و پرداخت جزيه را قبول كردند.

نفسِ اشرف خلائق
در آيه شريفه مباهله يكى از مقامات عظيم امير المؤمنين عليه‏السلام پرده بردارى شده كه همگان را در شگفتى فرو برده است. امير المؤمنين عليه‏السلام نفس اشرف خلائق و خاتم پيامبران معرفى شده است، و خداوند اين مطلب را در كتاب آسمانى خود ثبت نموده است.
با كمى دقت در اين آيه شريفه مى‏توان دريافت كه بعد از پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم برترين خلائق حضرت على عليه‏السلام است، زيرا وقتى پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم اشرف و برترين خلائق است نفس او نيز بايد اشرف و افضل باشد كه در رتبه بعد از او قرار مى‏گيرد، و به اين مطلب روايت امام رضا عليه‏السلام ـ كه خواهد آمد ـ اشاره كرده است.
همچنين بعد از پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم كسى جز امير المؤمنين عليه‏السلام لياقت جانشينى او را ندارد، زيرا تا وقتى نفس او هست ديگران را مجالى نيست.

امير المؤمنين عليه‏السلام و بيان مباهله
عده‏اى به امير المؤمنين عليه‏السلام عرض كردند: اى امير المؤمنين، برترين مناقبت كدام است؟ حضرت فرمود: برترين مناقبم خدادادى است و من درباه آنها اقدامى نكرده‏ام. گفتند: آنها كدام است؟ حضرت چند نمونه از فضائلش را بيان نموده و در ادامه ماجراى مباهله را براى آنان تعريف كرد.


مباهله بزرگ‏ترين فضيلت قرآنى امير المؤمنين
روزى مأمون به امام رضا عليه‏السلام عرض كرد: بزرگ‏ترين فضيلت على بن ابى طالب را كه قرآن بر آن دلالت دارد بيان كن.
حضرت در جواب او فرمود: آن آيه مباهله است، زيرا خداوند مى‏فرمايد: «فَمَن حاجّك فيه مِن بعد ما جاءك مِن العلمِ فقُل تعالوا نَدعُ أبنائنا و أبنائكم و نسائنا و نسائكم و أنفُسَنا و أنفسكم ثمّ نَبتَهل فَنجعل لعنة اللّه‏
على الكاذبين» :«اگر كسى با تو مجادله كند بعد از علمى كه نزد تو آمده، بگو بياييد تا پسرانمان و پسرانتان، و زنانمان و زنانتان، و نفس ما و نفس شما را فراخوانيم. آن‏گاه مباهله كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم».
پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم حسن و حسين عليهماالسلام را فراخواند كه به حكم قرآن پسران او حساب شدند، و فاطمه عليهاالسلام را فراخواند كه آن حضرت مصداق زنانِ مذكور در آيه حساب شد. سپس على بن ابى طالب عليه‏السلام را فراخواند كه به حكم خداوند نفس پيامبر  صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله قرار داده شد.
اين مطلب هم ثابت است كه هيچ يك از مخلوقات خداى تعالى از پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم بالاتر و افضل نيست. بنابراين به حكم خداوند بايد كسى از نفس رسول اللّه‏  صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله  نيز بالاتر نباشد.
مأمون دوباره پرسيد: شايد منظور از «انفسنا» خود حضرت باشد يعنى نفس حقيقى او اراده شده باشد.
امام رضا عليه‏السلام فرمود: اين صحيح نيست، زيرا دعوت كننده هميشه ديگرى را فرا مى‏خواند و معنى ندارد كه خودش را فراخواند. در مباهله نيز مى‏بينيم كه پيامبر  صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله  فقط يك نفر مرد را فراخوانده و آن على بن ابى طالب عليه‏السلام است. لذا ثابت شد كه على عليه‏السلام نفس پيامبر  صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله است كه خداوند در كتابش فرموده، و حكم خود به نفس بودن حضرت على عليه‏السلام نسبت به پيامبر  صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله را در كتابش ثبت كرده است.
در اين روايت بسيار زيبا على بن موسى الرضا عليه‏السلام عقلاً و با استناد به قرآن كريم افضليت امير المؤمنين عليه‏السلام از تمامى خلائق را بعد از رسول اللّه‏  صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله اثبات نمود كه اولويت بر خلافت نيز از ضمن آن استفاده مى‏شود.
 ماجراى مباهله بزرگ‏ترين فضيلت امير المؤمنين عليه‏السلام است كه قرآن بر آن دلالت دارد. اين واقعه را اكثر مورخين فريقين در كتب خود ذكر كرده‏اند.

بعضى از اسانيد مباهله عبارت است از:
كتب خاصه
احتجاج (شيخ طبرسى) ج 2 ص 165. امالى (شيخ طوسى) ص 564. امالى (شيخ صدوق) ص 618. كشف الغمة ج 1 ص 232 ـ 234. شرح الاخبار ج 2 ص 133. تفسير امام عسكرى عليه‏السلام ص 660. نور الثقلين ج 2 ص 319.  مناقب آل ابى طالب ج 3 ص 143.

كتب عامه
سنن ترمذى ج 4 ص 293. اُسد الغابه ج 4 ص 256. البداية و النهاية ج 2 ص 83 و ج 5 ص 54. فتح البارى ج 8 ص 74. مجمع الزوائد ج 8 ص 238. معجم الاوسط (طبرانى) ج 4 ص 176. تفسير قرطبى ج 4 ص 103 ـ 104.

بیان داستانی عید بزرگ مباهله

روح و جان من كجاست؟

با دقّت نگاه به تابلوى مسجد مى‏كنم، مى‏بينم روى آن نوشته است: «مسجد الاجابة». تعجّب مى‏كنم، آيا اين نوشته درست است يا آنچه من شنيده‏ام. بايد پرس و جو كنم.
داخل مسجد مى‏شوم، جوانى را كه چفيه قرمز بر سر دارد مى‏بينم، جلو مى‏روم از او مى‏پرسم:
ــ اسم اين مسجد چيست؟
ــ اينجا «مسجد الإجابة» است.
ــ چرا اين مسجد را به اين نام مى‏خوانند؟
ــ در تاريخ آمده يك روز پيامبر سه حاجت مهم داشت و براى دعا كردن به اينجا آمد و دعاى او مستجاب شد. براى همين اين مسجد را به اين نام خوانده‏اند.
ــ در زمان پيامبر اينجا مسجد بود؟
ــ خير. اينجا زمينى خارج از شهر بود، بعدا مسلمانان در اينجا مسجدى بنا كردند.
معلوم شد كه اينجا بيابان بوده است، سؤال مهمّى در ذهنم نقش مى‏بندد، مگر پيامبر بارها نگفته‏اند كه براى دعا كردن به مسجد برويد، پس چرا خودش براى دعا كردن به مسجد نرفته است؟ مگر او نگفته بود كه بين منبر و خانه من، باغى از باغ‏هاى بهشت است، چرا او آنجا را رها كرد و براى دعا كردن به بيابان آمده است؟
بايد بيشتر تحقيق كنم، بايد سؤال كنم.
* * *
آيا مى‏دانى مباهله به چه معنا مى‏باشد؟
دو نفر كه بر سر موضوعى اختلاف دارند و به نتيجه‏اى نمى‏رسند، آن‏ها تصميم مى‏گيرند كه در حقّ يكديگر نفرين كنند و از خدا بخواهند هر يك از آنان كه دروغگوست، با عذاب خدا از بين برود، در زبان عربى به اين كار، مباهله مى‏گويند.
اينجا مسجد «مباهله» است، پيامبر در سال نهم هجرى در اينجا با مسيحيان قرار مباهله گذاشتند، مباهله بايد در بيرون از شهر واقع شود، زيرا قرار است بركسى كه دروغ مى‏گويد، عذاب نازل شود، براى همين بايد مباهله در بيرون از شهر انجام گيرد تا به مردم آسيب نرسد، بعدا مسلمانان در اين مكان مسجدى ساختند تا يادآور جريان مباهله پيامبر با مسيحيان باشد.
چرا اين وهّابى‏ها نام اين مسجد را تغيير داده‏اند؟ آيا آن‏ها مى‏خواهند كارى كنند كه اين واقعه از يادها برود؟
آنانى‏كه نام اين مسجد را تغيير دادند بايد بدانند كه مباهله در يك مسجد خلاصه نمى‏شود، مباهله، يك حقيقت جاويد است، مباهله، سند محكم حقانيّت شيعه است!
بى‏جهت نيست كه وقتى به كلمات امام على عليه‏السلام مراجعه مى‏كنيم مى‏بينيم آن حضرت در ده مورد براى دفاع از حق خود به واقعه مباهله اشاره كرده است، امام رضا عليه‏السلام نيز وقتى با مأمون عبّاسى سخن مى‏گفت، سه بار به واقعه مباهله اشاره كرده است.
من بايد مباهله را بهتر و بيشتر بشناسم، بايد به تاريخ سفر كنم، به سال نهم هجرى بروم…
* * *
بيشتر قبيله‏هاى عرب مسلمان شده‏اند، شهر مكّه هم فتح شده است، اكنون پيامبر دستور مى‏دهد تا نامه‏اى به مسيحيان منطقه نجران نوشته شود. نجران، منطقه‏اى خوش آب و هواست كه در جنوب غربى مدينه – در نزديكى «يمن» – واقع شده است. در آنجا مسيحيان زندگى مى‏كنند. در اين نامه پيامبر آنان را به اسلام دعوت مى‏كند.
وقتى نامه پيامبر به دست مسيحيان مى‏رسد، بزرگان آنان دور هم جمع مى‏شوند تا درباره اين نامه با هم مشورت كنند. سرانجام تصميم مى‏گيرند تا چهل نفر را به مدينه بفرستند تا آن‏ها با پيامبر ديدار كنند.
مسيحيان در مدينه به مسجد پيامبر رفتند، هديه‏هايى را تقديم پيامبر نمودند، پيامبر به آنان سه روز فرصت داد تا به راحتى بتوانند درباره دين اسلام تحقيق كنند و با آيين اسلام آشنا شوند. آنان نشانه‏هاى آخرين پيامبر خدا را در كتاب انجيل خوانده بودند و اگر به نداى فطرت خود گوش مى‏دادند مى‏توانستند حقّانيت پيامبر را تشخيص دهند.
در اين مدّت آنان در مسجد پيامبر ناقوس زدند و به انجام مراسم خود پرداختند. بعد از سه روز پيامبر آنان را به حضور طلبيد تا سخن آنان را بشنود. اسقف كه بزرگ مسيحيان بود رو به پيامبر كرد و گفت:
ــ اى محمّد! موسى عليه‏السلام پيامبر خدا بود، نام پدر او چه بود؟
ــ عمران.
ــ پدرِ يوسف عليه‏السلام كه بود؟
ــ يعقوب عليه‏السلام.
ــ پدر تو كيست؟
ــ عبد اللّه‏.
ــ پدر عيسى عليه‏السلام كيست؟
پيامبر در جواب سكوت كرد. اينجا بود كه جبرئيل نازل شد و آيه 59 سوره آل عمران را بر پيامبر نازل كرد.
پيامبر رو به اسقف كرد و آيه قرآن را براى آنان خواند:
«إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللّه‏ كَمَثَلِ ءَادَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ…» عيسى عليه‏السلام مانند آدم عليه‏السلاماست كه خدا او را از خاك آفريد.
آرى، خدا عيسى عليه‏السلام را بدون آن‏كه پدر داشته باشد آفريد، امّا اين دليل نمى‏شود كه مسيحيان بگويند عيسى عليه‏السلام، خداست، زيرا آدم هم بدون پدر آفريده شده است، آدم و عيسى عليهماالسلام هر دو آفريده خداوند هستند.
اسقف رو به پيامبر كرد و گفت: «تو مى‏گويى عيسى از خاك آفريده شده است. چنين چيزى هرگز در كتب آسمانى نيامده است».
سپس با صداى بلند گفت: «عيسى همان خداست».
پيامبر در جواب او سكوت كرد، او منتظر وحى خدا بود، بعد از لحظاتى جبرئيل نازل شد و آيه مباهله رابراى پيامبر آورد. پيامبر آن آيه را براى مسيحيان خواند:
…فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَآءَنَا وَأَبْنَآءَكُمْ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَكُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللّه‏ عَلَى الْكَـذِبِينَ .
به آنان بگو بياييد با يكديگر مباهله كنيم، ما پسران، زنان و نفْس‏هاى خود را مى‏آوريم، شما هم پسران، زنان و اَنْفس خود را بياوريد و آنگاه مباهله كنيم و بگوييم كه لعنت خدا بر كسى باشد كه دروغ مى‏گويد.
اسقف وقتى اين آيه را شنيد گفت:
ــ سخن تو از روى انصاف است. ما با تو مباهله مى‏كنيم تا هر كس كه دين او باطل است، عذاب بر او نازل شود. اى محمّد! وعده ما كى؟
ــ فردا، صبح زود.
* * *
شب مسيحيان دور هم جمع شده‏اند و درباره فردا با يكديگر سخن مى‏گويند، يكى از آنان رو به بقيّه مى‏كند و مى‏گويد:
ــ اگر فردا محمّد با ياران و لشكريانش آمد، بدانيد كه او بر باطل است و پيامبر خدا نيست.
ــ چطور مگر؟
ــ اگر او همه يارانش را با خود بياورد، در واقع اين‏گونه مى‏خواهد ما را بترساند و مانند پادشاهان عمل كند، ما در اين صورت با او مباهله خواهيم كرد. فقط در يك صورت ما نبايد با او مباهله كنيم.
ــ در چه صورتى؟
ــ اگر محمّد با خاندان خودش براى مباهله بيايد.
ــ براى چه؟
ــ كسى كه خانواده خود را براى مباهله مى‏آورد، به حقّانيت خود يقين دارد و او همان پيامبرى است كه در انجيل به آمدن او وعده داده شده است. ما بايد از نفرين او بترسيم.
ــ آرى، اگر محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله پيامبر خدا باشد، نفرين او اثر مى‏كند و عذاب بر ما نازل خواهد شد.
ــ درست است، ما داستان مباهله پيامبران را شنيده‏ايم، همه مى‏دانيم اگر پيامبرى براى مباهله دست به سوى آسمان گيرد، خدا دعاى او را مستجاب مى‏كند و دشمن او نابود خواهد شد.
* * *
نزديك طلوع آفتاب است، همه منتظر هستند ببينند پيامبر چه كسانى را همراه خود براى مباهله خواهد برد، خدا به پيامبر دستور داده پسران، زنان و نفْس‏هاى خود را براى مباهله با مسيحيان ببرد.
همه نگاه مى‏كنند، پيامبر به سوى خانه على عليه‏السلام مى‏رود، وارد خانه مى‏شود، بعد از لحظاتى، پيامبر از در خانه بيرون مى‏آيد در حالى كه دست حسن عليه‏السلام را در دست گرفته و حسين عليه‏السلام را در آغوش خود گرفته است، بعد از آن فاطمه و على عليهماالسلام مى‏آيند. پنج تن به سوى وعده‏گاه حركت مى‏كنند.
مردم هم همراه آنان مى‏آيند، وقتى پيامبر به آنجا مى‏رسد با عباى سياه خود، سايبانى درست مى‏كند.
اكنون پيامبر آنجا زير آن سايه‏بان مى‏نشيند، حسن عليه‏السلام را طرف راست خود، حسين عليه‏السلام را سمت چپ خود مى‏نشاند، از على عليه‏السلام مى‏خواهد جلو او بنشيند و فاطمه عليهاالسلام هم پشت سر پدر مى‏نشيند. اكنون پيامبر آيه تطهير را مى‏خواند.
آيا تو مى‏دانى آيه تطهير كدام است؟
«إِنّمَا يُرِيدُ اللّه‏ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا ».
خداوند اراده كرده كه خاندان پيامبر را از هر پليدى پاك نمايد و آنان را پاكيزه گرداند .
دوست خوبم! من بايد درباره اين آيه براى تو سخن بگويم، اندكى صبر كن تا ماجراى مباهله را تمام كنم، سپس درباره آيه تطهير برايت بيان خواهم كرد.
سپس پيامبر رو به على، فاطمه، حسن و حسين عليهم‏السلام مى‏كند و مى‏گويد: «عزيزانم! هر وقت من بر اين مسيحيان نفرين كردم، شما آمين بگوييد».
پيامبر دو دست خود را بالاى سرش مى‏برد در حاليكه انگشتان دست خود را به يكديگر گره زده است.
او آماده است تا مراسم مباهله را آغاز كند. مسيحيان همه به اينجا آمده‏اند، آن‏ها اين منظره را نگاه مى‏كنند، بزرگان آنها جلو مى‏آيند و مى‏گويند:
ــ اى محمّد! اينان چه كسانى هستند كه همراه خود به براى مباهله آورده‏اى؟
ــ امروز بهترين بندگان خدا را به اينجا آورده‏ام، خدا هيچ‏كس را به اندازه اينان دوست ندارد.
ــ اى محمّد! چرا ياران خود را نياوردى؟ چرا لشكر خود را نياوردى؟ چرا زن و يك مرد و دو بچّه را آورده‏اى؟
ــ خدا به من چنين دستور داده است. من با اين چهار نفر با شما مباهله مى‏كنم. اينان اهل و خاندان من هستند.
اكنون همه مى‏فهمند كه اهل پيامبر چه كسانى هستند.
رنگ از چهره مسيحيان مى‏پرد، يكى از آنان مى‏گويد: «به خدا قسم اگر امروز محمّد بر ما نفرين كند، همه ما نابود خواهيم شد».
آنان نزد پيامبر مى‏آيند و روى زمين مى‏نشينند و چنين مى‏گويند: «اى محمد! ما از مباهله كردن پشيمان شده‏ايم، ما مى‏خواهيم با تو پيمان صلح ببنديم».
پيامبر سخن آنان را قبول مى‏كند و تصميم بر آن مى‏شود كه پيمان‏نامه صلح نوشته مى‏شود، قرار مى‏شود آنان بر دين خود باقى بمانند ولى حكومت پيامبر خود را بپذيرند و ساليانه دو هزار حُلّه (كه نوعى پارچه بسيار قيمتى است) پرداخت كنند.
* * *
اكنون پيامبر به سوى مسجد مى‏رود، وارد مسجد مى‏شود، جبرئيل بر او نازل مى‏شود و به او چنين مى‏گويد: «اى محمّد! خدا به تو سلام مى‏رساند و مى‏گويد: موسى از من خواست تا بر قارون عذاب نازل كنم و من اين كار را كردم، به عزّت و جلالم سوگند، اگر امروز با على، فاطمه، حسن و حسين بر مسيحيان نفرين مى‏كردى، عذاب سختى را بر آنان نازل مى‏كردم».
پيامبر دستان خود را به سوى آسمان مى‏گيرد و سه مرتبه شكر خدا را به جا مى‏آورد و سپس به سجده مى‏رود.
* * *
روز مباهله، مانند آفتابى است كه در روز بيست و چهارم ذى‏الحجّه طلوع كرد و براى هميشه روشنى‏بخش حقّ و حقيقت است.
درست است كه آن‏روز مباهله‏اى انجام نشد، امّا يك اعتقاد بلند به يادگار ماند كه صاحبان آن اهل‏بيت پيامبر بودند.
بيا يك بار ديگر ترجمه آيه مباهله را با هم بخوانيم: «به آنان بگو بياييد با يكديگر مباهله كنيم، ما پسران، زنان و نفْس‏هاى خود را مى‏آوريم، شما هم پسران و زنان و نفْس‏هاى خود را بياوريد و آنگاه مباهله كنيم و بگوييم كه لعنت خدا بر كسى باشد كه دروغ مى‏گويد».


خدا از پيامبر خواست تا سه گروه را همراه خود ببرد:
اول: گروه پسران.
دوم: گروه زنان.
سوم: گروه اَنْفُس (نفْس‏ها)
اين يك حقيقت قطعى است كه پيامبر آن‏روز فقط على، فاطمه، حسن و حسين عليهم‏السلام را براى مباهله برد. در كتب اهل‏سنّت اين مطلب بارها و بارها ذكر شده است و آن‏ها نمى‏توانند اين حقيقت را انكار كنند.
پيامبر بايد اين مباهله را انجام دهد، يعنى خدا از پيامبر مى‏خواهد تا با مسيحيان اين‏گونه سخن گويد و آنان را به مباهله دعوت كند، پيامبر به آنان مى‏گويد بياييد اين‏گونه مباهله كنيم، هر كدام از ما اين سه گروه را همراه خود بياوريم و مباهله كنيم.
پس معلوم مى‏شود كه پيامبر جزء اين سه گروه نيست، زيرا خود پيامبر كسى است كه قرار است مباهله را انجام دهد، پيامبر بايد «پسران»، «زنان» و «نفوس» را همراه خود به مباهله ببرد، پس اين سه گروه غير از پيامبر مى‏باشند.
اكنون بايد آيه را با اين 3 گروه تطبيق دهيم:
* اول: گروه پسران:
پيامبر، حسن و حسين عليهماالسلام را همراه خود برد. پس معلوم مى‏شود كه حسن و حسين عليهماالسلام، پسران پيامبر هستند. اين كه ما عادت داريم حسن و حسين عليهماالسلام را پسران پيامبر مى‏ناميم، دليل قرآنى دارد، آرى، تو وقتى در زيارت عاشورا مى‏گويى: «السَّلاَمُ عَلَيكَ يَابنَ رَسُولِ اللّه‏ِ: سلام بر تو اى پسر رسول خدا» بايد بدانى كه سخن تو، يك مفهوم قرآنى است و قرآن آن را تأييد مى‏كند.
* دوم: گروه زنان:
پيامبر از گروه زنان، فقط فاطمه عليهاالسلام را همراه خود برد و اين نشانه برترى مقام فاطمه عليهاالسلام نسبت به همه زنان است.
* سوم: گروه اَنْفُس (نفْس‏ها)
اين قسمت كليدى‏ترين قسمت آيه است: أَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمْ براى بيان معنى اين قسمت بايد مقدّمه‏اى ذكر كنم:
وقتى نگاه به آسمان مى‏كنى و مى‏گويى: «آن ماه است»، منظور تو مشخّص است، تو ماه آسمان را ديده‏اى و به آن اشاره مى‏كنى، امّا گاهى به زيبارويى اشاره مى‏كنى و مى‏گويى: «او ماه است»، در اينجا تو از «مجاز» استفاده كرده‏اى، يعنى كلمه «ماه» را در معناى غير حقيقى آن به كار برده‏اى، تو مى‏خواستى زيبايى آن شخص را بيان كنى براى همين از واژه «ماه» استفاده كرده‏اى.
خدا از پيامبر مى‏خواهد كه جان و روح خود را براى مباهله ببرد، اين يك مجازى است كه خدا استفاده كرده است.
در زبان فارسى وقتى ما كسى را خيلى دوست داريم به او مى‏گوييم: «روح منى! جان منى».
معلوم است كه كلمه «روح» در اينجا يك مجاز است. در واقع ما مى‏خواهيم بگوييم ما آن فرد را خيلى دوست داريم، او پيش ما خيلى عزيز است. خدا از پيامبر مى‏خواهد تا «نفْس خود» را براى مباهله ببرد. اگر بخواهيم كلمه «نفْس» را به فارسى ترجمه كنيم، بايد واژه «روح و جان» را استفاده كنيم.
به راستى پيامبر چه كسى را مانند روح و جان خودش مى‏دانست؟ پيامبر على عليه‏السلام را بسيار دوست مى‏داشت و او را همچون جان خود مى‏دانست. وقتى او را به سوى طائف فرستاد به مردم آنجا چنين نوشت: «من كسى را كه مانند نفْس و جان من است به سوى شما مى‏فرستم».
آرى، آيه مباهله ثابت مى‏كند كه على عليه‏السلام، همچون روح و جان پيامبر است.
* * *
من هنوز در مدينه هستم، به ياد روزى مى‏افتم كه پيامبر از دنيا رفت و مردم با ابوبكر بيعت كردند، ابوبكر دستور داد تا على عليه‏السلام را براى بيعت به مسجد بياورند. آن‏روز على عليه‏السلام براى حفظ اسلام بايد صبر مى‏كرد، حكومتى كه روى كار آمده بود، عطش رياست داشت و براى حفظ اين رياست ظلم‏هاى زيادى نمود.عدّه‏اى اطراف ابوبكر با شمشير ايستاده بودند ، عُمَربن‏خطّاب شمشير خود را بالاى سر على عليه‏السلام گرفته بود .
عُمَر رو به على عليه‏السلام كرد و گفت: «اى على ! با ابوبكر بيعت كن كه اگر اين كار را نكنى گردنت را مى‏زنم، تو چاره‏اى ندارى ، بايد با او بيعت كنى» .
على عليه‏السلام در جواب چنين گفت:
اى ابوبكر ، من با تو بيعت نمى‏كنم ، اين تو هستى كه بايد با من بيعت كنى .
تو مردم را به دليل خويشاوندى خود با پيامبر به بيعتِ خود فرا خوانده‏اى ، اكنون ، من هم به همان دليل تو را به بيعت با خود فرا مى‏خوانم ! تو خود مى‏دانى من به پيامبر از همه شما نزديك‏ترم .
ابوبكر به فكر فرو رفت، او جوابى نداشت، اگر قرار است مقام خلافت به خويشاوندى با پيامبر باشد كه على عليه‏السلام از همه به پيامبر نزديك‏تر است ، او پسر عموى پيامبر است و تنها كسى است كه پيامبر با او پيمان برادرى بسته است .
اين صداى على عليه‏السلام است كه سكوت مسجد را شكسته است:
اى ابوبكر! تو را به خدا قسم مى‏دهم كه راست سخن بگويى، بگو بدانم روزى كه پيامبر براى مباهله مسيحيان مى‏رفت، چه كسى را همراه خود برد؟ آيا مرا و همسر و پسرانم را همراه خود برد يا تو و همسر و پسرانت را؟
ابوبكر چاره نداشت جز اين كه راست بگويد، او در جواب گفت: «اى على! آن‏روز پيامبر تو و همسر و پسرانت را براى مباهله برد».
همه مردم به فكر فرو رفتند، آن‏ها به ياد آوردند كه به حكم قرآن، على، همانند جان و روح پيامبر است.
درست است كه ريسمان به دست‏هاى على عليه‏السلام بسته بودند و شمشير بالاى سر او نگه داشته بودند، امّا على عليه‏السلام اين‏گونه از حقّ خود دفاع كرد.
او پيام بزرگ خود را به تاريخ داد، اين صداى على عليه‏السلام بود كه تاريخ هرگز آن را فراموش نخواهد كرد و براى هميشه حقّانيت شيعه را ثابت مى‏كند .
* * *
در روز مباهله وقتى پيامبر على، فاطمه، حسن و حسين عليهم‏السلام را در كنار هم ديد، آيه تطهير را خواند.

بیان دانش آموزی عید بزرگ مباهله

مسیحیان نجران حاضر به پذیرش دعوت پیامبر اسلام نبودند.چند روزی بود که در فکر بودن تا چگونه با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و مسلمانان که روز به روز قوی تر می شدند مبارزه کنند.تصمیم گرفتند به مدینه بیایند و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را امتحان کنند و شکست دهند. با غرور و پرادعا به مدینه آمدند. ابتدا نزد یهودیان مدینه رفتند و گفتند این مرد شما را شکست داده است؛فردا صبح بیایید تا او را بیازماییم و شکستش دهیم.
آن شب عاقب و دوستانش تا صبح قدم می زدند و به نبرد فردا فکر می کردند.به این که چه بپرسند. کم کم داشت صبح می شد.خورشید خودش را از بین کوه ها بالا می کشید تا هرچه زودتر به صحنه های این نبرد برسد.پس از نماز صبح بزرگان مسیحی نزد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آمدند.
اسقف نجران از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پرسید:پدر موسی علیه السلام که بود؟پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پاسخ دادند:عمران.پدر یوسف که بود؟پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:یعقوب علیه السلام.اسقف پرسید:پدر شما کیست؟فرمود: عبدالله بن عبدالمطلب.اسقف که خود را برای پیروزی آماده کرده بود،پرسید:پدر عیسی کیست؟پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: عیسی علیه السلام مانند آدم علیه السلام است که خداوند او را از خاک آفرید.اسقف که خیال می کرد عیسی علیه السلام فرزند خداست،برآشفته شد و با پرخاش گفت:در تورات و انجیل این گونه نیامده است!پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم که غرور اسقف را می دید؛منتظر فرمان الهی بود.وحی نازل شد که به آن ها بگو تا مباهله کنند.یعنی بیاییند و مانند رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از خداوند بخواهند تا دروغ گو را عذاب کند.تا راستگو و دروغ گو شناخته شود.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آنان را به این نبرد دعوت کرد. نبردی واقعی و تن به تن.پسران در مقابل پسران و زنان در مقابل زنان. مسیحیان هم بزرگان خود را انتخاب کرده بودند.عاقب، قیس و اسقف نجران.عاقب منتظر بود ببیند که پیامبر کدام یک از یارانش را می آورد. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بهترین افرادش را برای این نبرد آورده بود.اما این جمع با آن چه که عاقب انتظارش را داشت خیلی فرق می کرد.پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم عزیزترین کسانش را به این جنگ آورده بود.جنگی که شکست در آن یعنی مرگ و نابودی.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با آرامش کامل امیرالمؤمنین علیه السلام را در سمت راست خود نشاند و حضرت زهرا سلام الله علیها را در پشت سر خویش و امام حسن و امام حسین علیهماالسلام را که هنوز سن و سالی نداشتند در جلوی خود .پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رو به بزرگان نجران کرد و فرمود:بیایید تا مباهله کنیم و از خداوند لعنت و عذابش را برای دروغگویان بخواهیم.سپس رو به آسمان کرد و فرمود:خدایا این علی علیه السلام نفس و خود من و هم سنگ خودم است.سپس با اشاره به دخترشان حضرت فاطمه سلام الله علیها فرمود:این بهترین زنان جهان و این دو فرزندانم و نوه هایم هستند.من با هرکه اینان بجنگند خواهم جنگید و با هر که اینان دوست باشند،دوست خواهم بود تا خداوند به این وسیله راست گویان را از دروغ گویان جدا سازد.
یکی از بزرگان مسیحیان تا این صحنه را دید گفت:مبادا با این ها مباهله کنید که اگر پیامبر باشد،زنده نخواهید ماند.مسیحیان رو به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم کردند و درخواست کردند که آنان را ببخشند.پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پذیرفتند و فرمودند: اگر این ها مباهله می کردند،خانواده و مالی برایشان نمی ماند و هلاک می شدند.
نکات
1-پیامبر حضرت علی علیه السلام را عین خود معرفی فرمود.او به مانند جان و نفس من است.
2- پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم امیرالمؤمنین،حضرت فاطمه ،امام حسن و امام حسین علیهم السلام را برای مباهله آورد؛یعنی شایسه ترین افراد و نزدیک ترین مسلمانان به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، این چند نفر بودند.
3-در سخت ترین و خطرناک ترین صحنه ها این اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بودند که حاضر بودند.

پیوند مهدوی عید بزرگ مباهله

نمازی به امامت حضرت مهدی علیه السلام

مسیحیان در مباهله تسلیم شدند؛اما حق را نپذیرفتند و پیمان بستند بر ضد مسلمانان اقدامی نکنند تا جانشان در امان باشد.در زمان ظهور امام زمان علیه السلام، حضرت عیسی علیه السلام که ایشان هم مانند حضرت مهدی علیه السلام در غیبتی به سر می برند،باز خواهند گشت.حضرت عیسی بن مریم علیهماالسلام در نماز پشت سر امام علیه السلام می ایستد و این گونه بسیاری از مسیحیان به امام زمان علیه السلام می گروند و از سختی ها و بلاها به دامان پرمهر امام علیه السلام پناه می آورند و مسلمان می شوند.شمشیر محبت امام دل های جهانیان را درو خواهد کرد و آنان را شیفته ی خود خواهد ساخت.

آیات و روایات مربوط به عید بزرگ مباهله

(3) آل‏عمران : 61 فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبين‏
روایات
تفسير القمي ؛ ج‏1 ؛ ص104
فَإِنَّهُ حَدَّثَنِي أَبِي عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‏ أَنَّ نَصَارَى نَجْرَانَ لَمَّا وَفَدُوا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ كَانَ سَيِّدُهُمْ الْأَهْتَمَ وَ الْعَاقِبَ وَ السَّيِّدَ وَ حَضَرَتْ صَلَاتُهُمْ فَأَقْبَلُوا يَضْرِبُونَ بِالنَّاقُوسِ وَ صَلَّوْا، فَقَالَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللَّهِ ص هَذَا فِي مَسْجِدِكَ- فَقَالَ دَعُوهُمْ فَلَمَّا فَرَغُوا دَنَوْا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالُوا إِلَى مَا تَدْعُونَ، فَقَالَ إِلَى شَهَادَةِ «أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ- وَ أَنَّ عِيسَى عَبْدٌ مَخْلُوقٌ يَأْكُلُ وَ يَشْرَبُ وَ يُحْدِثُ» قَالُوا فَمَنْ أَبُوهُ فَنَزَلَ الْوَحْيُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ قُلْ لَهُمْ مَا تَقُولُونَ فِي آدَمَ ع أَ كَانَ عَبْداً مَخْلُوقاً يَأْكُلُ وَ يَشْرَبُ وَ يَنْكِحُ- فَسَأَلَهُمُ النَّبِيُّ ص فَقَالُوا نَعَمْ، فَقَالَ فَمَنْ أَبُوهُ فَبُهِتُوا فَبَقُوا سَاكِتِينَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ‏ إِنَّ مَثَلَ عِيسى‏ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ‏ الْآيَةَ وَ أَمَّا قَوْلُهُ‏ فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ‏ إِلَى قَوْلِهِ‏ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبِينَ‏ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَبَاهِلُونِي فَإِنْ كُنْتُ صَادِقاً أُنْزِلَتِ اللَّعْنَةُ عَلَيْكُمْ- وَ إِنْ كُنْتُ كَاذِباً نَزَلَتْ عَلَيَّ، فَقَالُوا أَنْصَفْتَ فَتَوَاعَدُوا لِلْمُبَاهَلَةِ، فَلَمَّا رَجَعُوا إِلَى مَنَازِلِهِمْ- قَالَ رُؤَسَاؤُهُمْ السَّيِّدُ وَ الْعَاقِبُ وَ الْأَهْتَمُ إِنْ بَاهَلَنَا بِقَوْمِهِ بَاهَلْنَاهُ، فَإِنَّهُ لَيْسَ بِنَبِيٍّ- وَ إِنْ بَاهَلَنَا بِأَهْلِ بَيْتِهِ خَاصَّةً فَلَا نُبَاهِلُهُ- فَإِنَّهُ لَا يُقْدِمُ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ إِلَّا وَ هُوَ صَادِقٌ، فَلَمَّا أَصْبَحُوا جَاءُوا إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ مَعَهُ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ص، فَقَالَ النَّصَارَى مَنْ هَؤُلَاءِ- فَقِيلَ لَهُمْ هَذَا ابْنُ عَمِّهِ وَ وَصِيُّهُ- وَ خَتَنُهُ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ هَذِهِ بِنْتُهُ فَاطِمَةُ وَ هَذَانِ ابْنَاهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ع، فَعَرَفُوا وَ قَالُوا لِرَسُولِ اللَّهِ ص نُعْطِيكَ الرِّضَى فَاعْفُنَا مِنَ الْمُبَاهَلَةِ، فَصَالَحَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى الْجِزْيَةِ وَ انْصَرَفُوا. و قوله‏ يا أَهْلَ الْكِتابِ لِمَ تُحَاجُّونَ فِي إِبْراهِيمَ وَ ما أُنْزِلَتِ التَّوْراةُ وَ الْإِنْجِيلُ إِلَّا مِنْ بَعْدِهِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ‏ ثم قال‏ ها أَنْتُمْ هؤُلاءِ أي أنتم يا هؤلاء حاجَجْتُمْ فِيما لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ‏ يعني بما في التوراة و الإنجيل‏ فَلِمَ تُحَاجُّونَ فِيما لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ‏ يعني بما في صحف إبراهيم‏ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ‏ ثم قال‏ ما كانَ إِبْراهِيمُ يَهُودِيًّا وَ لا نَصْرانِيًّا وَ لكِنْ كانَ حَنِيفاً مُسْلِماً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ‏ ثم وصف الله عز و جل من أولى الناس بإبراهيم يحتج به، فقال‏ إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ- وَ هذَا النَّبِيُّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِين‏

تفسير العياشي ؛ ج‏1 ؛ ص176
55- عن محمد بن سعيد الأزدي‏  عن موسى بن محمد بن الرضا عن أخيه أبي الحسن ع أنه قال‏ في هذه الآية «فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ- وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ- ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبِينَ‏» و لو قال: تعالوا نبتهل- فنجعل لعنة الله عليكم لم يكونوا يجيبون للمباهلة، و قد علم أن نبيه مؤد عنه رسالاته، و ما هو من الكاذبين‏ .
56- عن أبي جعفر الأحول قال: قال أبو عبد الله ع‏ ما تقول قريش في الخمس قال: قلت: تزعم أنه لها- قال: ما أنصفونا و الله لو كان مباهلة ليباهلن بنا، و لئن كان مبارزة ليبارزن بنا ثم نكون و هم على سواء .
57- عن الأحول عن أبي عبد الله ع قال‏ قلت له شيئا  مما أنكر به الناس، فقال: قل لهم: إن قريشا قالوا: نحن أولو القربى الذين هم لهم الغنيمة فقل لهم‏  كان رسول الله ص لم يدع للبراز يوم بدر غير أهل بيته، و عند المباهلة جاء بعلي و الحسن و الحسين و فاطمة ع، أ فيكون لهم المر و لهم الحلو .
58- عن المنذر قال: حدثنا علي ع قال‏ لما نزلت هذه الآية «فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ‏» الآية- قال: أخذ بيد علي و فاطمة و ابنيهما ع فقال رجل من النصارى [اليهود] لا تفعلوا- فتصيبكم عنت فلم يدعوه‏ .
59- عن عامر بن سعد قال‏ قال معاوية لأبي: ما يمنعك أن تسب أبا تراب قال: لثلاث رويتهن‏  عن النبي ص لما نزلت آية المباهلة «تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ‏» الآية- أخذ رسول الله ص بيد علي و فاطمة و الحسن و الحسين ع قال:
هؤلاء أهلي‏ .

الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج‏8 ؛ ص317
501- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ ظَرِيفٍ عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ بْنِ بَشِيرٍ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: قَالَ [لِي‏] أَبُو جَعْفَرٍ ع يَا أَبَا الْجَارُودِ مَا يَقُولُونَ لَكُمْ فِي الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ ع قُلْتُ يُنْكِرُونَ عَلَيْنَا أَنَّهُمَا ابْنَا رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ فَأَيَّ شَيْ‏ءٍ احْتَجَجْتُمْ عَلَيْهِمْ قُلْتُ احْتَجَجْنَا عَلَيْهِمْ بِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ع- وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسى‏ وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ وَ زَكَرِيَّا وَ يَحْيى‏ وَ عِيسى‏  فَجَعَلَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ مِنْ ذُرِّيَّةِ نُوحٍ ع قَالَ فَأَيَّ شَيْ‏ءٍ قَالُوا لَكُمْ قُلْتُ قَالُوا قَدْ يَكُونُ وَلَدُ الِابْنَةِ مِنَ الْوَلَدِ وَ لَا يَكُونُ مِنَ الصُّلْبِ قَالَ فَأَيَّ شَيْ‏ءٍ احْتَجَجْتُمْ عَلَيْهِمْ قُلْتُ احْتَجَجْنَا عَلَيْهِمْ بِقَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى لِرَسُولِهِ ص- فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ‏
قَالَ فَأَيَّ شَيْ‏ءٍ قَالُوا قُلْتُ قَالُوا قَدْ يَكُونُ فِي كَلَامِ الْعَرَبِ أَبْنَاءُ رَجُلٍ وَ آخَرُ يَقُولُ أَبْنَاؤُنَا قَالَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع يَا أَبَا الْجَارُودِ لَأُعْطِيَنَّكَهَا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ جَلَّ وَ تَعَالَى أَنَّهُمَا مِنْ صُلْبِ رَسُولِ اللَّهِ ص لَا يَرُدُّهَا إِلَّا الْكَافِرُ قُلْتُ وَ أَيْنَ ذَلِكَ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ مِنْ حَيْثُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى- حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهاتُكُمْ وَ بَناتُكُمْ وَ أَخَواتُكُمْ‏ الْآيَةَ إِلَى أَنِ انْتَهَى إِلَى قَوْلِهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- وَ حَلائِلُ أَبْنائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلابِكُمْ‏  فَسَلْهُمْ يَا أَبَا الْجَارُودِ هَلْ كَانَ يَحِلُّ لِرَسُولِ اللَّهِ ص نِكَاحُ حَلِيلَتَيْهِمَا فَإِنْ قَالُوا نَعَمْ كَذَبُوا وَ فَجَرُوا وَ إِنْ قَالُوا لَا فَهُمَا ابْنَاهُ لِصُلْبِهِ.

ولقد جاءكم بالفصل من أمر صاحبكم، واللّه‏ ما باهل قوم نبيّاً قطّ فعاش كبيرهم ولا نبت صغيرهم، ولئن فعلتم لتهلكنّ: مناقب آل أبي طالب ج 3 ص 143،



بحار الأنوار ج 21 ص 281 و ج 35 ص 258؛
 فقال القوم بعضهم لبعض: حتّى ننظر بمن يباهلنا غداً؟ بكثرة أتباعه من أوباش الناس، أم بأهله من أهل الصفوة والطهارة؟ فإنّهم وشيج الأنبياء وموضع بهلهم… : الاختصاص ص 114، سعد السعود ص 93،

 بحار الأنوار ج 21 ص 354.
روي أنّه عليه السلام لمّا أورد الدلائل على نصارى نجران، ثمّ إنّهم أصرّوا على جهلهم، فقال عليه السلام: إنّ اللّه‏ أمرني إن لم تقبلوا الحجّة أن أباهلكم… وروي
أنّه عليه السلام لمّا خرج في المرط الأسود، فجاء الحسن رضي اللّه‏ عنه فأدخله، ثمّ جاء الحسين رضي اللّه‏ عنه فأدخله، ثمّ فاطمة ثمّ علي رضي اللّه‏ عنهما، ثمّ قال: «إِنّمَا يُرِيدُ اللّه‏ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا». واعلم أنّ هذه الرواية كالمتّفق على صحّتها بين أهل التفسير والحديث
تفسير فخر الرازي ج 8 ص 85.
إذا أنا دعوت فأمّنوا، فقال أسقف نجران: يا معشر النصارى! إنّي لأرى وجوهاً لو شاء اللّه‏ أن يزيل جبلاً من مكانه لأزاله بها، فلا تباهلوا فتهلكوا فلم يبق على وجه الأرض نصراني إلى يوم القيامة

مناقب آل أبي طالب ج 3 ص 143، بحار الأنوار ج 21 ص 281 و ج 35 ص 258.
إنّ رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله أتاه حبران من أحبار النصارى من أهل نجران، فتكلّما في أمر عيسى… فأخذ بيد علي والحسن والحسين وفاطمة، ثمّ خرج ورفع كفّه إلى السماء وفرّج بين أصابعه، ودعاهم إلى المباهلة… وكذلك المباهلة يشبك يده في يده يرفعهما إلى السماء. فلما رآه الحبران قال أحدهما لصاحبه: واللّه‏ لئن كان نبيّاً لنهلكنّ، وإن كان غير نبيّ كفانا قومه. فكفّا وانصرفا: تفسير العيّاشي ج 1 ص 176، بحار الأنوار ج 21 ص 342، تفسير نور الثقلين ج 1 ص 348.

  صبيح معنعناً عن شهر بن حوشب، قال: قدم على رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله عبد المسيح بن أبقى ومعه العاقب وقيس أخوه، ومعه حارث بن عبد المسيح وهو غلام، ومعه أربعون حبراً، فقال: يا محمّد، كيف تقول في المسيح؟ فواللّه‏ إنّا لننكر ما تقول، قال: فأوحى اللّه‏ تعالى إليه: «إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللَّهِ كَمَثَلِ ءَادَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ»، فقال إجلالاً له ممّا يقول: بل هو اللّه‏… : تفسير فرات الكوفي ص 89، بحار الأنوار ج 21 ص 89.


. فقال الأسقف: يا أبا القاسم، موسى من أبوه؟ قال: عمران، قال: فيوسف من أبوه؟ قال: يعقوب، قال: فأنت من أبوك؟ قال: أبي عبد اللّه‏ بن عبد المطّلب، قال: فعيسى من أبوه؟ فأعرض النبي صلى‏الله‏عليه‏و‏آله عنهم، فنزل: «إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللَّهِ…»، فتلاها رسول اللّه‏ فغشي عليه، فلمّا أفاق قال: أتزعم أنّ اللّه‏ أوحى إليك أنّ عيسى خُلق من تراب؟ ما نجد هذا فيما أُوحي إليك، ولا نجده فيما أُوحي إلينا، ولا يجده هؤلاء اليهود فيما أُوحي إليهم، فنزل: «فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَكَ مِنَ الْعِلْمِ…»، قالوا: أنصفتنا يا أبا القاسم، فمتى نباهلك؟ فقال: بالغداة إنشاء اللّه‏. وانصرف النصارى، فقال السيّد لأبي الحارث: ما تصنعون بمباهلته؟ إن كان كاذباً ما نصنع بمباهلته شيئاً، وإن كان صادقاً لنهلكنّ، فقال الأسقف: إن غدا فجاء بولده وأهل بيته فاحذروا مباهلته، وإن غدا بأصحابه فليس بشيء… : مناقب آل أبي طالب ج 3 ص 143، بحار الأنوار ج 21 ص 344، تفسير أبي حمزة الثمالي ص 123.


. عن سعد بن أبي وقّاص قال: لمّا نزلت هذه الآية: «فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَآءَنَا وَأَبْنَآءَكُمْ»، دعا رسول اللّه‏ عليّاً وفاطمة وحسناً وحسيناً، فقال: اللّهمّ  هؤاء أهلي:
صحيح مسلم ج 7 ص 120، سنن الترمذي ج 4 ص 293، فتح الباري ج 7 ص 10، تحفة الأحوذي ج 8 ص 278، نظم درر السمطين ص 108، زاد المسير ج 1 ص 339، الدرّ المنثور ج 2 ص 39، فتح القدير ج 1 ص 348، تفسير الآلوسي ج 3 ص 190، أُسد الغابة ج 4 ص 26، الإصابة ج 4 ص 468، البداية والنهاية لابن كثير ج 7 ص 376، ينابيع المودّة ج 2 ص 120، مناقب آل أبي طالب ج 3 ص 142، بحار الأنوار ج 21 ص 343.

.  فأقبلا إليه فقالا: بمن تباهلنا يا أبا القاسم؟ قال: بخير أهل الأرض وأكرمهم على اللّه‏ عزّ وجلّ، بهؤاء. وأشار لهما إلى عليّ وفاطمة والحسن والحسين صلوات
اللّه‏ عليهم، قالا: فما نراك جئت لمباهلتنا بالكبر ولا من الكثر ولا أهل الشارة ممّن نرى ممّن آمن بك واتّبعك، وما نرى ها هنا معك إلاّ هذا الشاب والمرأة والصبيين، أفبهؤاء تباهلنا؟! قال: نعم، أولم أخبركم بذلك آنفاً؟ نعم، بهؤاء أُمرت والذي بعثني بالحقّ أن أباهلكم، فاصفارت حينئذٍ ألوانهما… ويحكم لا تفعلوا، اذكروا ما عثرتم عليه في الجامعة من صفته، فواللّه‏ إنّكم لتعلمون حقّ العلم أنّه لصادق… : إقبال الأعمال ج 2 ص 345، بحار الأنوار ج 21 ص 321.

.  يا محمّد، إنّ اللّه‏ عزّ وجلّ يُقرئك السلام ويقول لك: إنّ      عبدي موسى عليه‏السلام باهل عدوّه قارون بأخيه هارون وبنيه، فخسفت بقارون وأهله وماله وبمن آزره من قومه، وبعزّتي أقسم وبجلالي يا أحمد، لو باهلت بك وبمن تحت الكساء من أهلك أهل الأرض والخلائق جميعاً، لتقطّعت السماء كسفاً والجبال زبراً، ولساخت الأرض فلم تستقرّ أبداً إلاّ أن أشاء ذلك. فسجد النبي صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ووضع على الأرض وجهه، ثمّ رفع يديه حتّى تبيّن للناس عفرة إبطيه، فقال: شكراً للمنعم، شكراً للمنعم… : إقبال الأعمال ج 2 ص 348، بحار الأنوار ج 21 ص 324، تفسير نور الثقلين ج 4 ص 142.
قال: فأنشدك باللّه‏، أبي برز رسول اللّه‏ وبأهلي ووولدي في مباهلة المشركين؟ أم بك وبأهلك وولدك؟ قال: بل بكم: الاحتجاج ج 1 ص 163.

رسانه های مربوط به عید بزرگ مباهله

یک پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *